ริดสีดวงทวารHemorrhoids การแพทย์แผนไทยได้ระบุชื่อเรียกโรคที่ลำไส้ใหญ่ส่วนปลาย หรือโรคที่เกิดที่ตำแหน่งทวารไว้เช่น มะโฮก ,ริดสีดวงดอยไก่, ริดสีดวงกลีบมะเฟือง, ฝีทวาร เป็นต้น
ข้อมูลริดสีดวงทวารในแนวทางปัจจุบัน
อาการถ่ายอุจจาระออกเป็นเลือดแดงสดเป็นครั้งคราว โดยไม่มีอาการผิดปกติอื่นๆ ร่วมด้วย มักมีสาเหตุจากโรคริดสีดวงทวาร มักมีอาการกำเริบขณะท้องผูก หรือนั่งเบ่งถ่ายนานๆ อย่างไรก็ตาม ถ้าหากมีอาการถ่ายเป็นเลือดรุนแรง หรือเรื้อรัง หรือมีอาการผิดปกติอื่นๆ
(เช่น ซีด ดีซ่าน ท้องบวม น้ำหนักลด มีก้อนโผล่ออกมานอกทวาร) หรือพบในคนอายุมากกว่า ๔๐ ปี ก็ควรจะปรึกษาแพทย์ เพื่อหาสาเหตุที่ร้ายแรงอื่นๆ
ริดสีดวงทวาร เป็นภาวะที่หลอดเลือดดำในบริเวณทวารหนักเกิดการปูดพอง (ขอด) เป็นหัว แล้วมีการปริแตกของผนังหลอดเลือดขณะเบ่งถ่ายอุจจาระ ทำให้มีเลือดออกเป็นครั้งคราวอาจพบเป็นเพียงหัวเดียว หรือหลายหัวก็ได้
ถ้าเกิดจากหลอดเลือดดำที่อยู่ใต้ผิวหนังตรงปากทวารหนัก เรียกว่า ริดสีดวงภายนอก (External hemorrhoid) ซึ่งอาจจะมองเห็นจากภายนอกได้
ถ้าเกิดจากหลอดเลือดดำที่อยู่ใต้เยื่อเมือกที่อยู่ลึกเข้าไปในทวารหนัก เรียกว่า ริดสีดวงภายใน (internal hemorrhoid) ซึ่งจะตรวจพบเมื่อใช้กล้องส่องตรวจ
เหตุที่หลอดเลือดดำในบริเวณทวารหนักเกิดการปูดพองเป็นหัว มักเนื่องจากมีภาวะความดันสูงในหลอดเลือดดำจากสาเหตุต่างๆ เช่น การนั่ง หรือยืนนานๆ การเบ่งถ่ายอุจจาระ (เช่น ท้องผูก ท้องเดินบ่อย) น้ำหนักมาก ภาวการณ์ตั้งครรภ์ ไอเรื้อรัง เป็นต้น
นอกจากนี้อาจพบว่าร่วมกับโรคในช่องท้องเช่นก้อนเนื้องอกในช่องท้องมะเร็งลำไส้ใหญ่ต่อมลูกหมากโตตับแข็งเป็นต้นภาวะเหล่านี้อาจทำให้เกิด ความดันสูงในหลอดเลือดดำจนกลายเป็นโรคริดสีดวงทวาร ส่วนมากจะมีอาการ เลือดออกทางทวารหนักเป็นเลือดแดงสดเกิดขึ้นขณะถ่ายอุจจาระอาจสังเกตว่ามีเลือดเปื้อนกระดาษชำระ หรือปนมากับอุจจาระ หรือมีเลือดไหลเป็นหยดลงโถส้วม โดยไม่รู้สึกเจ็บปวดแต่อย่างใด บางรายอาจรู้สึกเจ็บที่ทวารหนัก และถ่ายอุจจาระลำบาก บางรายอาจมีอาการคันก้น ถ้าริดสีดวงอักเสบ หรือหลุดออกมาข้างนอกอาจทำให้มีอาการปวดรุนแรงถึงกับนั่ง ยืน หรือเดินไม่สะดวก และคลำได้ก้อนนุ่มๆ สีคล้ำๆ ที่ปากทวารหนัก ถ้ามีเลือดออกมาก หรือออกเรื้อรังเป็นแรมเดือนแรมปี อาจมีอาการซีด (หน้าซีด เปลือกตาและริมฝีปากซีด)
การแยกโรค
๑. แผลปริที่ปากทวาร (Anal fissure) จะมีอาการเจ็บปวดทันที่ทุกครั้งที่ถ่ายอุจจาระ และมีเลือดสดออกมาเป็นลายติดอยู่ที่อุจจาระ หรือเปื้อนกระดาษชำระ ส่วนน้อยที่ออกมาเป็นหยดเลือด บางรายอาจมีอาการปวดมากจนกลัวการถ่ายอุจจาระ (ทำให้มีอาการท้องผูก) บางรายอาจมีอาการคันร่วมด้วย โรคนี้บางครั้งแยกออกจากริดสีดวงไม่ได้ชัดเจน ซึ่งต้องอาศัยการตรวจร่างกาย จะพบว่ามีรอยแผลปริที่ปากทวารตามแนวยาว โดยเฉพาะตรงแนวกึ่งกลางของผนังทวารด้านหลัง
๒. ปลิงเข้าทวารหนัก จะมีอาการถ่ายอุจจาระเป็นเลือดสด มักมีอาการหลังลงแช่น้ำในห้วย หนอง คลอง บึง
๓. เลือดออกในทางเดินอาหารส่วนตัน (กระเพาะอาหาร ลำไส้เล็กส่วนตัน) ซึ่งอาจเกิดจากการอักเสบรุนแรง เป็นแผล หรือมะเร็ง ผู้ป่วยตจะมีอาการถ่ายอุจจาระเป็นเลือดดำๆ (ไม่ใช่เลือดสดแบบริดสีดวงทวาร) และอาจมรอาการซีดร่วมด้วย ถ้าเป็นมะเร็งกระเพาะอาหารอาจมีอาการปวดท้อง แน่นท้อง น้ำหนักลดร่วมด้วย
๔. ตับแข็ง จะมี่อาการถ่ายเป็นเลือดสดแบบริดสีดวงทวาร แต่จะมีอาการดีซ่าน (ตาเหลือง ตัวเหลือง) ท้องบวม อาจเห็นหลอดเลือดที่บริเวณหน้าท้องพองโต
๕. มะเร็งลำไส้ใหญ่ จะมีอาการถ่ายเป็นเลือดสดแบบริดสีดวงทวาร แต่จะเป็นเลือดเรื้อรังเกือบทุกวัน บางคนอาจมีอาการท้องผูกสลับท้องเดิน หรือน้ำหนักลดร่วมด้วย พบมากในคนอายุเกิน ๔๐ ปี ดังนั้น ผู้ที่มีอายุเกิน ๔๐ ปี หากมีอาการถ่ายเป็นเลือดสดแบบริดสีดวงทวาร ควรจะปรึกษาแพทย์เพื่อการรักษา 
โรคเกี่ยวกับลำไส้ส่วนปลาย-โรคเกี่ยวรอบขอบทวาร โรคกลุ่มนี้โรคหมอได้ดำเนินการรักษามาอย่างต่อเนื่องมา เกือบ20 ปี สามารถรักษาให้หายได้โดยไม่ต้องพึ่งพาการผ่าตัดอย่างเดียว การรักษาความสะอาดสม่ำเสมอและการใช้ยาสมุนไพรทำลายแบคทรีเรีย และเซล์ลอักเสบให้สลายตัวหายไป แผลที่เป็นเนื้อเยื่อผสานเข้าติดกันเหมือนปกติ รวมทั้งทำลายเชื้อราบางชนิดที่ทำเกิดติ่งเนื้องอก และอาการบวมแดงขับถ่ายยากเจ็บปวดทรมาน ท่านผู้ป่วยที่สนใจรักษา ที่นี่เป็นช่องทางเลือกการรักษาอีกช่องทางหนึ่งที่ผู้ป่วยรักษาได้ : การรักษาโดยแนวทางของหมอด้วยยาสมุนไพรแคปซูล บางเคสต้องใช้ยาทาสมุนไพรร่วมด้วย ที่สำคัญคนไข้ควรปฏิบัติตามอย่างจริงจัง ระยะเวลาการรักษาให้หายจากคนส่วนมาก 1-4 เดือน บางรายรุนแรงมากอาจต้องใช้เวลานานกว่านี้ครับ 
ข้อปฏิบัติระหว่างการรักษา
-รับประทานยาที่หมอจัดให้ ปริมาณการรับประทานของผู้ป่วยจะไม่เท่ากัน ขึ้นอยู่กับความรุนแรง สุขภาพโดยรวม และ อายุที่ต่างกัน แนะนำให้ปรึกษาหมอก่อน โทร/ไลน์ 0823877288
-งดอาหารรสจัด โดยเฉพาะอาหารที่เผ็ดจัด เปรี้ยวจัด หวานจัด
-งดอาหารประเภทตากแห้งที่แข็ง และเหนียวย่อยยาก
-ระวังไม่ให้บริเวณทวารสกปรก หรืออับชื้น แนะนำให้ใช้กระดาษทิชชูที่คุณภาพดีพับเหน็บไว้ และควรเปลี่ยนทุกครั้งเมื่อเข้าห้องน้ำ
**คำถามที่มักพบบ่อย**
1.โรคริดสีดวงทวาร สาเหตุเกิดจากอะไร **หมอหมอขอตอบ.สาเหตุที่เกิดโรคนี้ได้ มีหลายสาเหตุ 1.ส่วนมากการรับประทานอาหารประเภทย่อยยากลักษณะอาหารแช็ง เหนียว กิ่งก้านของผักบางชนิด การเคี้ยวอาหารไม่ละเอียด 2.เกิดไปตามวัยเนื่องจากผู้สูงวัยร่างกายหยุดการสร้างเมือกลำไส้ จึงทำให้อุจจาระแข็งเคลื่นตัวไหลออกยากลำบาก 3.เกิดจากการการเสียดสี ข่วน เกา จนอักเสบ 4.เกิดจากเชื้อราบางชนิดเจริญเติบโต เนื่องจากขาดการทำความสะอาด หรือละเลยการทำความสะอาดให้เพียงพอ 5.ยังมีหลายสาเหตุเกิดจากเบาหวาน และภูมิคุ้มกันโรคไม่ปกติ
2.การรักษาแนวทางคุณหมอต้องทำการผ่าตัดหรือไม่ อย่างไร **หมอขอตอบ. แนวทางการรักษษของหมอ ไม่ใช่การผ่าตัด สามารถรักษาให้หายได้โดยการประดิษฐ์ยาสมุนไพรตามความรู้ ความสามารถ และประสบการณ์ สำหรับคนไข้ของหมอเท่านั้น
3.ระยะเวลาการรักษาของคนไข้นานเท่าไรถึงหายเป็นปกติได้ หมอขอตอบ. ระยะเวลาการรักษาโดยประเมินจากคนไข้ที่ส่วนมากมารับบริการ ประมาณ 2-4 เดือน แต่ละเคสจะหายจากอาการป่วยริดสีดวงทวารไม่เท่ากัน ขึ้นอยู่กับ ความเครียด โรคประจำตัว ชนิดของการรับประทานอาหารในแต่ละวัน เป็นต้น
4.คุณหมอคิดค่าบริการปรึกษาหรือไม่ **หมอขอตอบ. ปกติหมอให้คำปรึกษาโดยไม่คิดค่าธรรมเนียมวิชาชีพ แต่ถ้าคนไข้ปรึกษามาก หลายครั้ง ไม่ตรงประเด็น หมอจะแจ้งคนไข้ท่านนั้นว่าจะต้องคิดค่าปรึกษาเพื่อชดเชยกับเวลาที่เสียไป (หวังว่าคนไข้คงเข้าใจ ส่วนยารักษาพยาบาลคิดไปตามความจริง)
5.โรคริดสีดวงมีโอกาสเป็นมะเร็งได้ไหม **หมอขอตอบ. โรคริดสีดวงเมื่อเป็นเรื้อรังแล้ว ถ้ามีความรุนแรงของโรคขยายตัว กำเริบ ต่อเนื่องไปเรื่อยๆ มีโอกาสกลายเป็นมะเร็งได้
คำแนะนำระหว่างการใช้ในคนไข้ที่ถ่ายอุจจาระยาก (อุจจาระแข็ง)
วิธีแก้การถ่ายยาก โดยกดจุดที่ขอบทวารทั้ง 3 ตามภาพ ทำตามภาพ เมื่อกดจุดทั้ง3 จะทำให้อุจจาระดันออกง่ายขึ้น หรือ รับประทานน้ำมันละหุ่ง 15 ซีซีวันละ 1ครั้งตอนเย็น หรือ รับประทานน้ำมันคาร์โนล่า ครั้งละ 30-40 ซีซี วันละ1ครั้ง ตอนเย็น (ที่มีขายตามห้างสรรพสินค้าทั่วไป) คนไข้ไม่ควรกังวลเรื่องการขับถ่ายมากเกินไป ไม่ควรบังคับด้วยยาถ่ายอย่างแรง เพราะอาจทำให้บริเวณที่เป็นริดสีดวงอักเสบบวม มากขึ้น ปล่อยให้อุจจาระถูกขับเคลื่อนออกด้วยระบบของร่างกาย **แต่กรณีที่คนไข้ไม่สามารถขับถ่ายอุจจาระได้เป็นเวลานานเกิน5วัน แนะนำพบแพทย์ด่วน เพราะอาจมีบางสิ่งบางอย่างขวางกั้นในท่อทางเดินของลำไส้ หรือ อาจมีปัญหาลำไส้ตีบตัน (แต่ถ้ากรณีที่มีอาการอาจเจ็บปวด มวนท้องในลำไส้อย่างรุนแรงให้รีบพบแพทย์โรงพบาลโดยด่วนไม่ต้องรอถึง5วัน)
ต้องการใช้ยา แนะนำให้หมอ-พนักงานจัดยาให้ตามความเหมาะกับโรค โปรดคุยทางไลน์ หรือ โทรศัพท์ โดยเล่าอาการให้ทราบก่อน
